Meer vrouw op straat, dat is de bedoeling van het gelijknamige Canvas-programma van Sofie Lemaire. In de eerste aflevering trok Lemaire naar Antwerpen, waar tot een paar jaar geleden nog maar 70 van de 3469 straten vernoemd zijn naar een vrouw. De Triangel-redactie ging daarom op zoek naar de vrouwenstraten in uw buurt.
We zijn nog maar net vertrokken en we komen al de eerste vrouwenstraat tegen in de Triangelbuurt: de Maria Pijpelincxstraat. De straat verbindt Hopland met de Oudevaartplaats en is genoemd naar de moeder van Antwerps barokschilder Peter Paul Rubens.
Maria Pijpelincx werd geboren op 20 maart 1538 in Kuringen, tegenwoordig een deelgemeente van Hasselt, maar bracht haar jeugd door in het ouderlijke huis aan de Meir. Pijpelincx trouwde op 29 november 1561 met Jan Rubens waarmee ze op 20 jaar tijd 7 kinderen kreeg.
Gevlucht naar Duitsland
Omdat haar man calvinist werd, moest het gezin dat toen nog maar 4 kinderen telde in 1568 Antwerpen verlaten. Het gezin vluchtten naar Keulen en later nog naar het 75 kilometer verdere Siegen. In Duitsland kreeg het gezin nog 3 kinderen waaronder Pieter Paul Rubens.
Nog voor de geboorte van Pieter Paul bleek Jan Rubens een buitenechtelijke relatie gehad te hebben met Anna van Saksen, de vrouw van Willem van Oranje. Uit die relatie kwam ook een kind, maar Jan Rubens werd gearresteerd en ter dood veroordeeld voor zijn buitenechtelijke daden. Maar het was Maria Pijpelincx die ervoor zorgde dat Jan niet geëxecuteerd werd, maar wel voor 10 jaar werd verbannen naar Siegen. Hierdoor stond Pijpelincx er lange tijd alleen voor.
Na de dood van Jan Rubens in 1587 keerde Pijpelincx terug naar haar ouderlijke huis in Antwerpen. In 1601 verhuisde Pijpelincx nog naar een woning in de Kloosterstraat waar ze in 1608 zal overlijden.
Nieuwe tunnels genoemd naar balleticonen
Veel vrouwenstraten vinden we niet in de buurt. Om nog meer vrouw in de straat te vinden trekken we naar de rand van de Triangelbuurt. Daar zijn de 2 nieuwe tunnels onder het nieuwe Operaplein vernoemd naar de zussen Jeanne en Jos Brabants. Van noord naar zuid rijd je door de Jeanne Brabantstunnel en in de andere richting door de Jos Brabantstunnel.
Jeanne Brabants is de bekendste van de twee zussen. Ze startte in de jaren ’30 als moderne danseres, maar zal zich later bekeren tot het klassieke ballet. Na het volgen van een opleiding aan de Royal Ballet School in Londen stichtte Brabants haar eigen gezelschap en dansschool op die bestond tot 1958.
Belangrijkste balletchoreografe
In 1951 richtte Jeanne Brabants een balletopleiding op die uitgroeide tot de Koninklijke Balletschool Vlaanderen. 18 jaar later in 1969 richtte ze dan het prestigieuze Ballet van Vlaanderen op en leidde deze tot 1984. Jeanne Brabants wordt gezien als de belangrijkste (ballet)choreografe omdat ze meer dan 300 choreografieën creëerde. Ze overleed in 2014 op 93-jarige leeftijd.
Haar zus Jos Brabants overleed op 92-jarige leeftijd in 2018. Toen Jeanne Brabants het Stedelijk Instituut voor Ballet en het Ballet van Vlaanderen oprichtte kreeg Jos Brabants telkens een afdeling waarover ze zich ontfermde. In 1970 werd Jos Brabants directrice van het Stedelijk Instituut voor Ballet, wat ze tot 1990 deed.
Verbindingslanen tussen Leien en Stadspark
Net buiten de Triangelbuurt vinden we nog 3 straten die genoemd zijn naar invloedrijke vrouwen. De 3 verbindingswegen (Maria-Theresialei, Louiza-Marialei en Maria-Henriëttalei) van de Leien naar het Stadspark zijn er alle drie vernoemd naar een vrouw. De meest zuidelijke straat, de Maria Henriëttalei, verwijst naar de 2 koningin van ons land. Ze was de echtgenote van Koning Leopold II en hertogin van Brabant en aartshertogin van Oostenrijk.
De voorganger van Maria Henriëtta was Louise Marie van Orléans, naar wie de middelste verbindingsweg is genoemd. Zij was dus de eerste koningin van België en echtgenoot van Leopold I. Op 9 augustus 1832 trouwde ze tegen haar zin met Leopold I. Toch kwamen er 4 kinderen uit het huwelijk, de eerste prinsen en prinses van de Belgische dynastie. Louise Marie overleed op 11 oktober 1850 in Oostende op 38-jarige leeftijd. Waarschijnlijk leed ze aan tuberculose.
De meest noordelijke verbindingsweg verwijst naar Maria-Theresia van Oostenrijk. Zij gold als een van de meest invloedrijke en verlichte monarchen van het absolutistische tijdperk, een regeringsvorm waarbij de vorst over een volledige autoriteit beschikt. Daarbij was ze ook de enige regerende vrouw in de 650 jaar lange Habsburg-dynastie in Oostenrijk. Een straat verdient ze dus zeker wel.
Nieuwe rubriek
We keren terug naar onze redactie met toch wel een kleine teleurstelling. We hadden gehoopt op meer vrouw in de straat, maar daar komt hopelijk nog verandering in. Maar we hebben de smaak te pakken van het uitleggen waar straatnamen vandaan komen, daarom zal vanaf de volgende editie de rubriek ‘Straatpraat’ terug te vinden zijn. Daarin zal iemand van de redactie telkens de herkomst van een straatnaam uitleggen.
Leave A Comment