Van de primus naar het kneusje van de Europese klas. Het begrijpend lezen van Vlaamse leerlingen is naar een onrustwekkend niveau gezakt, zo luidt het harde verdict van het internationale PIRLS-onderzoek. Tine Kuypers, communicatieverantwoordelijke van Iedereen Leest: “Het probleem overstijgt onze campagnes.”
Door Menno Ryckx en Sofie Terryn
De alarmbellen over het leesniveau van Vlaamse kinderen gaan al enkele jaren af, maar nu België maar net boven het gemiddelde van alle deelnemende landen scoort, klinkt de vraag naar een effectief beleid steeds luider. Leesbevorderingsorganisatie Iedereen Leest heeft met onder andere de Jeugdboekenmaand en Voorleesweek al tal van campagnes opgezet om kinderen en jongeren meer aan het lezen te krijgen.
Volgens Tine Kuypers is het belangrijk om bij de uitwerking van een goed leesbeleid ook aandacht te hebben voor leesplezier. “Onderzoek heeft bewezen dat als een kind graag leest, het ook beter leest. Scholen moeten een visie op lezen uitbouwen waarin leesplezier en begrijpend lezen hand in hand gaan”, stelt Kuypers.
Eenduidig beleid
Met de lancering van het Leesoffensief vorig jaar zette de Vlaamse regering al een eerste stap om een ‘leessprong’ te maken door de samenwerking tussen het beleid van onderwijs, cultuur en welzijn te verstevigen. “Er werd een actieplan opgesteld met focus op lezen, leesonderwijs en leesplezier om zowel in het onderwijs als in de vrije tijd de slechte cijfers aan te pakken”, vertelt Kuypers. “Het probleem met het leesniveau overstijgt onze campagnes. Om dat aan te pakken moet er nog meer ingezet worden op een overkoepelend en helder beleid.
Vooral het onderwijs moet actie ondernemen, maar botst op beperkingen. “Er is een brede maatschappelijke crisis die je ook voelt in het onderwijs. Onder andere het lerarentekort bemoeilijkt een doeltreffend leesbevorderingsbeleid.” Ondanks de initiatieven verbazen de slechte resultaten haar niet. “Het bewustzijn was er al, maar de PIRLS-cijfers hebben alleen maar bevestigd dat er écht nog werk aan de winkel is. Maar dat is een plan op lange termijn”, aldus Kuypers.
Ouderlijke plicht
Niet alleen in het onderwijs zijn er uitdagingen, maar de PIRLS-onderzoekers wijzen ook met de vinger naar de de rol van de ouders. “Voorlezen is zeer belangrijk voor de taalontwikkeling en de woordenschat, ook als kinderen al hebben leren lezen”, zegt Kuypers. “Op het moment dat kinderen nog geen moeilijke teksten aankunnen, kan je als ouder het leesplezier blijven prikkelen door voor te lezen uit boeken die ze zelf nog niet kunnen lezen. Het is belangrijk dat we ouders in die taak stimuleren en ondersteunen.”
Iedereen Leest zet zich alvast in om jonge kinderen ook in de zomermaanden te plezieren met boeken. “We werken voor de bibs een zomeractie uit: ‘Bestemming: Bib’. Kinderen kunnen in de bib een reispas krijgen. Na vier boeken is hun reispas vol, en maken ze kans op een reiskoffer met boeken. Zo hopen we de kinderen ook in de zomer aan het lezen te zetten.”
