De ene verzacht de lijdensweg van de blok met snoepgoed en de andere door te sporten. Maar sommigen
grijpen naar iets anders: rilatine. Deze pil wordt vaak voorgeschreven aan kinderen met ADHD om rustig te
worden, maar tijdens de examenperiode zijn ze behoorlijk populair bij studenten. Het klinkt onschuldig, maar in
Nederland is de verkoop van rilatine aan volwassenen verboden wegens de nare bijwerkingen. In België zijn ze
dan weer zonder probleem en volledig legaal te verkrijgen, hoewel de meningen over de pil ook hier gemengd
zijn. “Is het nu veilig of niet?”, vragen velen zich af. Apotheker Sophie Van Gramberen licht toe en studenten
getuigen.
Door Pieter De Smet
Hartfalen, agressie, depressie, suïcidale neigingen… Allemaal klachten die binnenkwamen bij Lareb, de
Nederlandse organisatie waar medische bijwerkingen gemeld worden. De meldingen kwamen van 1200 mensen,
die allemaal naar rilatine wezen als boosdoener. Bijna de helft van die mensen was volwassen, terwijl slechts
30% van de toenmalige riltainegebruikers ouder dan 18 was. Naar aanleiding van deze cijfers verbiedt Nederland
al jaren de verkoop van rilatine aan volwassenen.
Dat Nederland zo voorzichtig omspringt met rilatine, kwam als een verrassing voor Sophie. “Over het algemeen is
België veel strenger wat wetgeving rond medicatie betreft. Ik vermoed dat onze noorderburen een tikkeltje
minder goed geïnformeerd zijn over hoe ze verantwoord omgaan met medicatie. In de bijsluiter van je
medicament vind je altijd een te lezen waslijst van bijwerkingen. In het geval van rilatine wordt ook zeer sterk
aangeraden om de behandeling goed op te volgen. Als dat advies in de wind wordt geslagen, of nooit wordt
gegeven, dan kan het slikken van rilatine inderdaad een averechts effect hebben. Maar om het gewoon te
verbieden, lijkt me overdreven.”
De wantrouw bij onze studenten is inderdaad klaarblijkelijk. “De enige momenten waarop ik in de verleiding
kwam om rilatine te gebruiken, zijn de examens”, vertelt Axelle,” maar ik heb het nog nooit gedaan omdat je er
blijkbaar hevige hoofdpijn of zelfs hartproblemen van kunt krijgen.” Vriendin Lila knikt bevestigend. “Ik heb een
vriendin die mentale problemen heeft gekregen als gevolg van haar rilatinegebruik. Dat heeft volgens haar
gedeeltelijk te maken met de intense hoofdpijn die ze ervan krijgt.”
De voorzichtigheid van de meisjes staat echter in schril contrast met de zorgeloosheid van Lars en Samuel. “Ik
heb zelf een tijd rilatine genomen om beter te kunnen studeren”, vertelt Lars,” maar ik heb er nooit fysiek of
mentaal onder geleden.” Samuel heeft nog nooit rilatine gebruikt. Volgens hem is er ook geen vuiltje aan de
lucht. “Zolang je geen twintig van die pillen per dag slikt, zie ik geen gevaar. Sommigen studeren veel efficiënter
dankzij rilatine, waardoor de voordelen de eventuele nadelen al sowieso overtreffen. Maar ik merk ook dat
diegenen met een voorschrift de pillen uitdelen aan mensen zonder voorschrift. Ik weet niet of die laatste groep
er ook voordelen uit haalt.”
1 op de 12 studenten blokt met rilatine, zo bleek uit een onderzoek van de UA. Opvallend: ze hebben meestal
geen diagnose van ADHD of een andere stoornis waarmee ze een voorschrift kunnen verkrijgen. Rilatine slikken
zonder een gegronde reden, kan echter nefaste gevolgen hebben voor de gezondheid. “Het gebruik van rilatine
moet opgevolgd worden door een dokter”, meent Sophie, ”wat niet het geval is bij mensen zonder diagnose.
Wanneer de pillen niet correct worden gedoseerd, of wanneer iemand er eigenlijk niet voor in aanmerking komt,
komen onaangename bijwerkingen vaker voor.”
De rilatinegebruikers bestaan dus uit de doelgroep, mensen met een concentratiestoornis die er echt nood aan
hebben, en studenten zonder diagnose die zichzelf meer kwaad dan goed doen. De gemengde meningen van
studenten over rilatine zijn dus niet zo’n verrassing, want de ene studeert er efficiënter door en de andere ziet er
van af. Het is ook niet verwonderlijk dat zoveel niet-gediagnosticeerden toch naar rilatine grijpen. Het is geen
geheim dat duizenden studenten kampen met faalangst, stress of uitgestelgedrag. De stap naar een “magische
pil” is dus snel gemaakt, wanneer je weet dat je het zonder diagnose kunt bekomen bij familie, vrienden of soms
zelfs de dokter. Het wordt afgeraden, maar is legaal.
Om dergelijke roekeloze zelfmedicatie te ontmoedigen, pleit Sophie voor betere opvolging voor degenen die wel
de nodige diagnose hebben. “Kinderen mogen maar een beperkt aantal dozen rilatine per jaar kopen. Wanneer
ze over die limiet zitten, gaat de dokter hen geen voorschrift meer geven. Voor volwassenen, vanaf achttien jaar
dus, geldt dit systeem niet meer. Als hun rilatinegebruik beter gecontroleerd werd, zou er minder rilatine
circuleren en zou er dus minder overblijven voor de mensen zonder diagnose.”
