“Ik had mijn werk en mijn yogalessen, dat anderen die uitlaatkleppen nu niet hebben, baart me zorgen”

“Blijf in uw kot.” Maar wat als dat kot niet veilig is? Sinds de coronacrisis wordt opvallend meer aangifte gedaan van familiaal geweld, dat meldt de Vlaamse hulplijn voor geweld en misbruik ‘1712’. Lisa (31) werd zelf vijf jaar lang fysiek en mentaal misbruikt door haar ex, maar wist los te breken. “Sociaal contact wordt nu afgeraden, maar als je veiligheid op het spel staat mag je niet twijfelen om hulp te zoeken.”

Volgens cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie wordt maar liefst één vrouw op de drie tijdens haar leven slachtoffer van fysiek of seksueel geweld. In de meeste gevallen wordt dat geweld gepleegd door iemand in hun eigen omgeving. Harde cijfers, maar toch wordt het onderwerp niet vaak openlijk besproken. Elke dag nog rollen vrouwen en mannen, zonder het te beseffen, in een giftige en gevaarlijke relatie. “Alles was perfect toen ik Matthias ontmoette”, vertelt Lisa. “Hij overlaadde me met mooie woorden en gaf me de relatie waar ik van droomde. Na drie weken had hij het zelfs al over trouwen. Ergens had ik door dat er iets niet klopte, maar ik wilde het zo graag geloven dat ik mezelf verloor in de leugens.”

Driftbuien als een kleuter

“Van de roze wolk zijn we snel neergedaald: eens de eerste meningsverschillen of wrijvingen naar boven kwamen, barstte zijn bubbel. Achteraf gezien wilde hij gewoon de perfecte relatie en de perfecte vriendin en om daar in te passen gaf hij mij ‘goedbedoelde tips’. Als ik ondanks dat manipuleren nog steeds niet aan zijn ideaalbeeld voldeed, werd hij buiten proportie kwaad. De kleinste dingen waren genoeg: frieten eten met mijn handen, iets later thuiskomen of niet genoeg eten in de koelkast hebben. Hij kreeg driftbuien als een kleuter en ging nog net niet op de grond liggen schreeuwen.”

Die driftbuien gingen niet meteen over tot fysiek geweld, maar Lisa werd wel psychologisch misbruikt. Haar ex focuste heel hard op haar zwakkere punten en vergrootte die uit tot haar zelfbeeld aan diggelen lag. Iets waar Lisa tot op vandaag het hardst aan moet werken. “Ik ben een heel zorgzaam persoon en doe veel voor anderen, maar hij vond dat ik gewoon niet sterk genoeg in mijn schoenen stond. In het begin leek hij nog ‘bezorgd’, maar al snel werd mijn zorgzaamheid ook een reden voor hem om razend te worden. Als ik mijn zwangere zus hielp bij het winkelen, of een afspraak met een vriendin last minute verzette omdat ze het te druk had, vond Matthias het niet kunnen dat ik ‘zo over me heen liet lopen’. Ik praatte die verwijten eerst nog goed, dit was dan ook zijn eerste lange relatie, maar na een paar maanden heeft die discussie wel voor de eerste ontploffing gezorgd.”

De eerste keer

“We gingen een avond weg met mijn familie en op het laatste moment was er nog niet beslist waar we gingen eten. Ik legde me er, zoals gewoonlijk, bij neer: wij zouden wel afkomen eens ze beslist hadden. Voor Matthias was dat de druppel, hoe kon ik zo zwak zijn? In al zijn woede heeft hij me in de auto willen slaan, maar omdat ik probeerde uit te wijken werd mijn hoofd tegen de ruit geperst. Zijn verontschuldigingen achteraf waren eerder beschuldigingen: ‘Het spijt mij heel erg, maar jouw gedrag kon gewoon niet’. Daarnaast nestelde hij zich ook in de slachtofferrol door te zeggen dat hij niet goed voor me was en beter van me zou weggaan. Een gerichte steek naar mijn verlatingsangst, die ook gewerkt heeft, want ik bleef bij hem.”

“Na die eerste aanvaring heeft het een jaar geduurd voor hij opnieuw fysiek geweld gebruikte. Ik leefde in angst, omdat ik niet wist wanneer hij opnieuw zou ontploffen. Tegelijkertijd gingen de psychologische spelletjes verder. Het benadrukken van mijn zwakke punten was zo sterk geëvolueerd dat ik voor hem was veranderd van een creatieve, zorgende en vrolijke vrouw, in een lui, dom wijf zonder empathie. Ik begon het zelfs te geloven.”

Niemand heeft zaken met ons

Een terugkerende factor in relaties met familiaal geweld, is het verbod om erover te spreken en ook de schaamte om erover te spreken. “Hij maakte het heel duidelijk dat ik moest zwijgen, want niemand had zaken met onze relatie. Om dat te verzekeren werd alles gecontroleerd: mijn berichten, mijn telefoongesprekken en mijn internetverkeer. Toen ik dat doorhad, heb ik de toegangscode van mijn gsm vervangen door een vingerafdruk,  begon ik mijn browsergeschiedenis te verwijderen en al mijn berichten te wissen. De spanning in huis was te snijden.”

“Als ze het op mijn werk niet gemerkt hadden, had ik het zwijgen misschien nooit doorbroken. Tijdens een felle ruzie smeet Matthias een stoel naar me en die belandde op de laptop van het werk. Het ding was zo zwaar toegetakeld dat de ICT-medewerker vroeg of ik er met een vrachtwagen over had gereden. Hem kon ik wijsmaken dat het toestel van de trap gevallen was, maar één van mijn collega’s groef dieper. Na enige aarzeling heb ik haar alles verteld. Ze heeft lang geluisterd en stelde mij uiteindelijk de vraag die veel in perspectief plaatste: ‘Weet je wel wat echte liefde is?’. Dat gesprek heeft me de moed gegeven om ook bij mijn zus mijn hart te luchten. Toch stond praten nog niet gelijk aan weggaan, daar had ik de kracht toen niet voor. Mijn collega en mijn zus hebben mijn keuze om te blijven nooit veroordeeld -waar ik hen nog steeds heel dankbaar voor ben- maar ze hebben mij wel alert gehouden als ik Matthias weer aan het goedpraten was.”

Mentaal overeind blijven

Door de coronacrisis vallen echter veel vangnetten weg. Therapie kan meestal enkel telefonisch doorgaan, thuiswerken is de norm, hobby’s buiten huis zijn opgeschort en sociale contacten staan op een laag pitje. Dag in dag uit onder hetzelfde dak leven verhoogt het risico op geweld, zeker wanneer daar eerder ook al sprake van was. “Ik had geluk dat ik mijn werk en mijn yogalessen had om naartoe te vluchten. Daar putte ik ondanks mijn thuissituatie ontzettend veel energie uit. Dat anderen die uitlaatkleppen nu niet hebben, baart me zorgen. Grijp dus je kans als je even naar buiten kan en surf via een openbare hotspot. Zoek online hulp, bel de hulplijn 1712 of contacteer een vertrouwenspersoon.”

“Maar ook binnenshuis kon ik kracht vinden, door telkens wanneer het kon me-time te nemen. Dan sloot ik mijn ogen en haalde ik rustig adem, al was dat maar twintig minuten in bad of twee minuten op de wc. Door die momenten te grijpen, ben ik mentaal overeind gebleven. Blauwe plekken vervagen wel en kneuzingen genezen, maar het psychologisch misbruik is bij mij het langst blijven nazinderen. Vergeet dus niet dat zelfs wanneer je partner alles controleert, jij nog steeds de baas bent over je eigen gedachten.”

De laatste keer

De moed die je bijeen moet rapen om weg te gaan lijkt vaak niet op te wegen tegen de angst voor de reactie van de partner. Daarom blijven sommige slachtoffers jarenlang vastzitten, en geraken enkelen er zelfs niet uit. “Er blijven over praten maakte mij sterker’, bevestigt Lisa. “En hoe sterker ik werd, hoe duidelijker het werd dat ik weg wilde. Naar het einde toe verwoordde ik dat ook echt en begon ik beter mijn grenzen aan te geven. Dat beangstigde hem en zorgde voor nog meer spanningen. Hij wilde me paaien door in relatietherapie gaan, maar na al die jaren was ik op. Toen ik vertelde dat ik definitief wegging zijn Matthias’ stoppen voor de laatste keer doorgeslagen. Hij sloeg me tot ik op de grond lag, nam mijn gsm af en schopte de koffer die ik gemaakt had aan flarden. Het leek maar te blijven duren, maar uiteindelijk heeft hij mijn gsm in m’n handen geduwd en mij gedwongen om te vertrekken.”

“Zoals het bij mij gegaan is hoeft het bij lotgenoten niet te gaan. Als ik had geweten hoe hard het ging escaleren, had ik voor de veiligheid een neutrale derde persoon meegenomen. Sociaal contact wordt nu dan wel verboden, maar als je veiligheid op het spel staat mag je gewoon niet twijfelen. Ga naar buiten, zoek hulp en bel desnoods de politie. Aarzel ook als buitenstaander niet om in te grijpen wanneer je bij de buren tekenen van geweld opmerkt. Dat niemand mij toen heeft horen schreeuwen, vind ik nog steeds raar. Het is niet omdat we elk in ons kot moeten blijven dat we moeten negeren wat er in het kot naast ons gebeurt.”

Niet verbitterd

“Het is een jaar geleden nu, en ik krijg nog vaak flashbacks. Als mijn huisgenoten frieten bestellen, moet ik mezelf bijvoorbeeld nog steeds inprenten dat zij niet woedend zullen worden als ik die niet met een vork opeet, en later thuiskomen maakt me nog steeds even gespannen. Maar ik ben mijn leven wel weer aan het opbouwen. Vertrekken was moeilijk, pijnlijk, chaotisch en emotioneel, maar blijven en mezelf kapot laten maken had meer energie gekost.”

“Zo’n giftige en gevaarlijke relatie schud je niet zomaar van je af, maar ik ben in therapie en omring me met mensen die ik graag zie. Je hoeft er ook niet verbitterd uit te komen. Het is makkelijk om te zeggen dat alle mannen slecht zijn en ze daarbij allemaal uit je leven te bannen, maar dat is net zo waar als dat het helpend is. Sinds een paar maanden ben ik weer voorzichtig verliefd, en zo’n nieuwe liefde toelaten is echt een uitdaging. Het vergt veel goede gesprekken en een grote dosis durf, maar elke dag word ik eraan herinnerd dat dit niet is zoals bij mijn ex. Ik kan weer groeien.”

Heb je hulp nodig?

Praat met een vertrouwenspersoon, bel hulplijn 1712, of noem het codewoord ‘Masker 19’ in de apotheek en zij bellen in jouw plaats. Net buiten de Triangelbuurt bevindt zich ook het Family Justice Center, dat zich samen met verschillende partners (bijvoorbeeld 1712) inzet voor slachtoffers van intrafamilaal geweld in het arrondissement Antwerpen. In het FJC kunnen cliënten terecht voor psychosociale begeleiding, juridisch advies, medische hulp en psychologische en politionele ondersteuning.

Alle manieren om het FJC of één van de partners te bereiken vindt u hier.

Lisa en Matthias zijn schuilnamen

By | 2020-05-01T10:57:40+02:00 april 29th, 2020|Actua|0 Comments

About the Author:

Leave A Comment